Lerarentekort neemt toe door gebrek aan begeleiding en ontwikkelingsmogelijkheden
Gepubliceerd op 21/08/2023 20:00 in Binnenland
Het lerarentekort in Nederland blijft toenemen, ondanks een lichte groei in het aantal pabo-studenten en een verdubbeling van het aantal zij-instromers in het onderwijs in de afgelopen vijf jaar. Een belangrijke oorzaak hiervan is de hoge uitstroom van docenten, vooral in het voortgezet onderwijs. Ongeveer 20 procent van de startende docenten, inclusief zij-instromers, verlaat na vijf jaar het onderwijs of keert terug naar hun vorige baan. Voor docenten onder de 30 jaar in het voortgezet onderwijs is dit zelfs rond de 25 procent. Deskundigen wijzen op het gebrek aan goede begeleiding als een van de belangrijkste factoren achter deze uitval.
Floor van Venrooij, onderwijskundige en docent biologie en zorg & welzijn, besloot samen met een collega de podcast "Opstarten met Floor en Ellen" te starten om advies te geven aan startende docenten. Van Venrooij benadrukt dat niet elke beginnende docent de nodige begeleiding krijgt. Ze merkt op dat collega's vaak al moeite hebben om hun eigen werk af te krijgen door de hoge werkdruk, waardoor ze niet altijd tijd hebben om nieuwe collega's te ondersteunen. Goede begeleiding is echter essentieel wanneer je plotseling voor een groep pubers staat, aldus Van Venrooij.
Ook onderwijssocioloog lliass el Hadioui van de Erasmus Universiteit en de Vrije Universiteit benadrukt het belang van goede begeleiding voor startende docenten. Uit internationaal onderzoek blijkt dat slechts één op de zeven startende docenten daadwerkelijk goede begeleiding krijgt. Dit gebrek aan ondersteuning resulteert meteen in een hoge werkdruk voor docenten. Volgens El Hadioui is dit een van de grootste problemen waarmee docenten worden geconfronteerd. Het maken van constant keuzes, zoals bij disciplinering en omgang met kinderen met gedragsproblemen, kan leiden tot twijfel en onzekerheid wanneer er geen professionele ondersteuning is van collega's.
Van Venrooij, die al zeven jaar in het onderwijs werkt, heeft persoonlijk ervaren hoe belangrijk goede begeleiding is. Ze werd op 21-jarige leeftijd als student voor de klas gezet nadat een docent was ontslagen. Met weinig ervaring werd ze geconfronteerd met het handhaven van discipline in een groep tieners die slechts vier jaar jonger waren dan zij. Ze erkent dat dit een situatie is waarbij ondersteuning van collega's essentieel is.
Het team waarin docenten terechtkomen speelt ook een grote rol in het behoud van docenten. Uit een onderzoek uit 2019 blijkt dat gebrek aan steun, feedback en samenwerking een van de belangrijkste redenen is voor docenten om te stoppen. Andere redenen zijn persoonlijke omstandigheden, praktische zaken zoals salaris en het ontbreken van vernieuwing en ontwikkelingsmogelijkheden. Socioloog El Hadioui waarschuwt dat als er geen ruimte is voor ontwikkeling, mensen ervoor kiezen om deeltijds te werken om toch ruimte te creëren voor persoonlijke groei.
El Hadioui benadrukt dat er meer aandacht moet zijn voor deze kwesties. Hoewel salarisverhoging belangrijk is, zijn scholen met een duidelijke visie en goede samenwerking veel aantrekkelijker en behouden ze hun docenten beter. Hij wijst op het belang van het hebben van een duidelijk ontwikkelingsplan tijdens de zes geplande studiedagen per jaar. Daarnaast moeten nieuwe leraren duidelijke antwoorden krijgen op hun vragen en niet genoegen nemen met "omdat het zo is".
Tamar van Gelder van de Algemene Onderwijs