Demissionair kabinet overweegt andere bedrijven toe te staan internationale treinverbindingen te exploiteren

Gepubliceerd op 11/08/2023 11:00 in Binnenland

Het demissionaire kabinet is van plan om naast de Nederlandse Spoorwegen (NS) ook andere bedrijven toestemming te geven om treinreizigers naar internationale bestemmingen als Berlijn, Londen en Parijs te vervoeren. Dit is bevestigd door ingewijden na berichtgeving in de Volkskrant. Het alleenrecht van NS om treinreizigers naar het buitenland te vervoeren, met uitzondering van de trein naar Brussel, zal vanaf 2025 komen te vervallen.

De afgelopen maanden hebben er onderhandelingen plaatsgevonden over de nieuwe hoofdrailnetconcessie, de vergunning van de overheid voor het spoorgebruik. Het huidige contract loopt af in 2025 en de nieuwe concessie zal geldig zijn tot 2033.

NS, Arriva, Qbuzz en FlixTrain hebben zich dit voorjaar gemeld voor de internationale treinverbindingen. Welke aanbieder uiteindelijk op welk traject zal rijden, is de beslissing van spoorbeheerder ProRail. Het traject naar Brussel zal echter wel onder NS blijven vanwege de verwevenheid met de binnenlandse trajecten.

Naast de herverdeling van het spoornetwerk heeft het kabinet nog andere veranderingen in gedachten. Zo wil het kabinet NS toestaan om de prijzen van treinkaartjes meer te verhogen dan nu mogelijk is. Momenteel is de prijsverhoging gebonden aan de inflatie, maar NS zou de prijzen in twee stappen met maximaal zeven procent per jaar mogen verhogen, volgens het nieuwe voorstel van het kabinet.

Op dit moment betaalt NS de overheid jaarlijks 80 miljoen euro als concessievergoeding. In de nieuwe concessie hoeft NS deze vergoeding niet meer te betalen. Sterker nog, NS zal juist een subsidie van 13 miljoen euro per jaar ontvangen. Dit betekent dat de overheid in negen jaar tijd in totaal 720 miljoen euro aan inkomsten zal mislopen.

Daarnaast heeft NS plannen om reizigers meer te laten betalen voor reizen in de spits. Demissionair staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat heeft eerder al aangekondigd dat NS vanaf 2025 mag experimenteren met variabele treinkaartjes. NS zal een plan moeten uitwerken voor de tariefverhoging, maar het is aan de Tweede Kamer om dit goed te keuren.

Op dit moment hebben reizigers al de mogelijkheid om goedkoper buiten de spits te reizen. NS wil echter de spits duurder maken, zodat het aantrekkelijker wordt voor reizigers om buiten de spits te reizen. Hiermee hoopt NS de drukte in treinen tijdens de spits te verminderen.

Demissionair staatssecretaris Heijnen heeft beloofd dat hij in augustus een brief zal sturen naar de Tweede Kamer met daarin de details over de onderhandelingen en de voorgestelde concessie. In september zal er een debat plaatsvinden over dit onderwerp. Naar aanleiding van dit debat kan de concessie nog worden aangepast, schreef Heijnen aan de Kamer.

Het is nog onzeker of de spitsheffing daadwerkelijk zal worden ingevoerd. Er is al eerder gesproken over het idee van een spitsheffing, maar voorstellen hiervoor werden zowel in 2010 als in 2017 niet aangenomen.