Omvang van plastic soep in oceanen blijkt veel kleiner dan gedacht, volgens onderzoekers

Gepubliceerd op 07/08/2023 20:00 in Binnenland

Uit een nieuw onderzoek van de Universiteit Utrecht blijkt dat de omvang van de plastic soep in de oceanen veel kleiner is dan voorheen werd gedacht. De Verenigde Naties schatten dat er tussen de 75 en 200 miljoen ton plastic in de oceanen dreef, maar volgens de onderzoekers bedroeg dit in 2020 slechts 3,2 miljoen ton.

Het onderzoek verklaart tevens de 'paradox van het missende plastic'. Jarenlang konden wetenschappers slechts 1 procent van de geschatte hoeveelheid plastic in de oceanen vinden. De overige 99 procent werd als 'missend' beschouwd. Door gebruik te maken van meer dan 20.000 metingen van over de hele wereld hebben de onderzoekers ontdekt dat er veel minder plastic via rivieren in de oceanen terechtkomt dan aanvankelijk werd gedacht. Bovendien blijft het plastic dat wel in de oceaan belandt langer dan verwacht in grote stukken drijven, waardoor het minder snel afbreekt tot microplastics.

Erik van Sebille, oceanograaf en klimaatwetenschapper aan de Universiteit Utrecht, benadrukt dat dit in principe goed nieuws is, omdat grote stukken drijvend plastic gemakkelijker op te ruimen zijn dan microplastics. Microplastics zijn kleine stukjes plastic die met het blote oog meestal niet zichtbaar zijn, maar wel aanzienlijke schade aanrichten in de natuur. Dieren slikken deze deeltjes in en dit kan uiteindelijk ook negatieve gevolgen hebben voor de mens.

Het verschil in uitkomst tussen dit onderzoek en eerdere schattingen wordt verklaard door de gebruikte meetmethoden. Volgens Van Sebille is onderzoek naar plastic in de oceanen nog relatief nieuw. Eerdere schattingen waren gebaseerd op aannames over de hoeveelheid plastic die in afvalsystemen terechtkwam, omdat er weinig bekend was over bepaalde gebieden, zoals Zuidoost-Azië. Het recente onderzoek daarentegen baseerde zich op metingen van plastic in de oceaan en combineerde deze met kennis over de stroming van plastic in de oceanen.

Hoewel het onderzoek goed is uitgevoerd, is hoogleraar Wim Uijttewaal van de TU Delft nog niet volledig overtuigd van de bevindingen. Hij benadrukt dat het verschil met eerdere onderzoeken te groot is en ziet dit onderzoek als een uitdaging om de oorzaak van het verschil te achterhalen.

Faiza Oulahsen, hoofd klimaat en energie bij Greenpeace Nederland, reageert voorzichtig positief op de uitkomsten van het onderzoek. Ze noemt het een interessante studie en benadrukt dat het een opluchting is dat er minder plastic in de oceanen terechtkomt dan eerder werd berekend. Tegelijkertijd benadrukt ze dat dit onderzoek aantoont dat ons wegwerpplastic op andere plaatsen belandt, zoals rivieren, landbouwgebieden en bossen.

Onderzoeker Tim van Emmerik van de Universiteit Wageningen wijst erop dat ondanks dit onderzoek er nog veel onzekerheid bestaat over plastic in de oceaan. Hoewel 20.000 metingen veel lijkt, is de oceaan immers enorm. Dit onderzoek ondersteunt echter wel het idee dat er veel minder plastic vanuit rivieren in de oceaan terechtkomt, wat goed nieuws is voor de open oceaan. Desalniettemin blijft plastic op andere plaatsen hangen.