Tijgermug rukt op in Europa: experts waarschuwen voor mogelijke vestiging in Nederland

Gepubliceerd op 05/08/2023 04:00 in Binnenland

Jaar na jaar breidt de tijgermug zich vanuit Zuid-Europa verder uit naar het noorden, blijkt uit gegevens van het Europese gezondheidsinstituut ECDC. Het insect heeft zich nu gevestigd tot aan de Frans-Belgische grens en ook in Nederland wordt de mug steeds vaker gespot. Experts waarschuwen dat het slechts een kwestie van tijd is voordat de tijgermug zich definitief in Nederland vestigt.

De verspreiding van de tijgermug vanuit Zuid-Europa is al geruime tijd aan de gang. In tien jaar tijd heeft de mug zich van 114 regio's in 8 landen uitgebreid naar 337 regio's in 13 landen in Europa, steeds verder richting het noorden.

Muggenexpert Bart Knols, die al jaren onderzoek doet naar muggen, benadrukt dat deze situatie steeds urgenter wordt. "Dit is geen kwestie van 'misschien', dit is een feit", zegt hij. "Dit is het resultaat van klimaatverandering en globalisering: het transport van goederen met daarin de muggen en hun eitjes, en mensen die ziekten meenemen op reis en deze kunnen overdragen via de muggen."

Knols noemt het een tijdbom en verwacht door de hogere temperaturen als gevolg van klimaatverandering een explosieve groei van het aantal tijgermuggen. "Hoge temperaturen zijn gunstig voor insecten, aangezien ze koudbloedig zijn. Zelfs de eitjes en larven van de muggen ontwikkelen zich snel onder deze omstandigheden."

In ons deel van Europa duurt het normaal gesproken een week of twee voordat muggen volwassen zijn. "Maar bij hoge temperaturen duurt dit nog maar vijf of zes dagen", legt Knols uit. "Hierdoor kunnen er snel veel volwassen muggen ontstaan die op zoek gaan naar een bloedmaaltijd en vervolgens eitjes leggen. Zo kan een populatie snel in omvang groeien."

Eind vorig jaar waarschuwde demissionair minister van Volksgezondheid Kuipers al in een brief aan de Tweede Kamer dat de bestrijding van exotische muggensoorten, waaronder de tijgermug, moeilijker wordt door klimaatverandering en vergroening. Het kan zelfs zo zijn dat het in de toekomst niet meer mogelijk is om deze soorten uit te roeien, aldus Kuipers.

Dit is bijvoorbeeld al gebeurd met de Aziatische bosmug (Aedes japonicus), die in 2012 voor het eerst verscheen in volkstuinen in Lelystad. Hoewel de mug aanvankelijk werd bestreden door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), bleef het vestigingsgebied groeien. In 2018 adviseerde het RIVM om de uitroeiing van de Aziatische bosmug in de Flevopolder volledig te stoppen. Buiten dit gebied wordt deze mug overigens nog wel bestreden.

Volgens medisch entomoloog Knols heeft de overheid "de handdoek in de ring gegooid" bij de bestrijding van de bosmug en schuift ze de schuld van de vestiging in vier Zuid-Limburgse gemeenten af op gebrekkige bestrijding in Duitsland. "Hetzelfde zal gebeuren met de tijgermug. En dan zullen ze zeggen: sorry, we hebben ons best gedaan, maar dit komt uit België. Terwijl ik en vele anderen al zestien jaar pleiten voor een betere aanpak. Het is erg frustrerend. Straks is het te laat en dan zullen we spijt hebben en denken: 'hadden we maar'...", verzucht Knols.

Om deze exotische muggensoorten effectief te bestrijden, pleit Knols voor een overkoepelende Europese aanpak. "Dit is een typisch EU-probleem", zegt hij. "Er