Bezorgdheid over toekomst derdelanders die Nederland moeten verlaten

Gepubliceerd op 26/07/2023 19:00 in Binnenland

Meer dan 1800 derdelanders, die oorspronkelijk uit landen als Nigeria, Algerije en Marokko komen, moeten Nederland verlaten tenzij ze asiel aanvragen. Tot nu toe hebben slechts 500 van de 2300 derdelanders dit gedaan. Dit veroorzaakt zorgen bij burgemeesters en Vluchtelingenwerk Nederland.

De derdelanders verbleven vaak langere tijd in Oekraïne op een werk- of studievisum toen de oorlog uitbrak. Ze werden tijdens hun vlucht al geconfronteerd met discriminatie. In Nederland kregen zij aanvankelijk dezelfde rechten als Oekraïense vluchtelingen, maar na enige tijd werd misbruik van deze regeling geconstateerd. Mensen deden zich voor als Oekraïense vluchtelingen om toegang te krijgen tot gemeentelijke opvang. Als gevolg hiervan werden de rechten van niet-Oekraïners onder de Europese richtlijn ingetrokken.

Met de deadline van 4 september in zicht maken burgemeesters zich zorgen over de toekomst van de groep. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft in een brief aan het kabinet gewaarschuwd dat het nog steeds onduidelijk is wat er na deze deadline met de derdelanders moet gebeuren. Vluchtelingenwerk pleit ervoor dat de regels worden verlengd totdat de Raad van State een definitief oordeel heeft geveld over het verblijfsrecht van de groep. De organisatie vreest dat er chaotische situaties zullen ontstaan als er geen definitief oordeel wordt afgewacht.

Derdelanders hebben de mogelijkheid om vrijwillig terug te keren naar hun land van herkomst in ruil voor een financiële vergoeding. Slechts enkele derdelanders hebben hiervoor gekozen en ook hebben zij geen asiel aangevraagd. De IND heeft alle nog overgebleven derdelanders gevraagd of zij hun asielaanvraag willen doorzetten, maar tot nu toe hebben slechts 500 personen hier positief op gereageerd. De overige 1800 mensen zullen binnenkort te horen krijgen dat hun asielaanvraag niet meer in behandeling wordt genomen. Dit betekent dat zij geen recht meer hebben op opvang en het COA bevestigt dat zij ook niet door hen worden opgevangen. De angst is dat deze groep op straat belandt of niet uit de opvang wil vertrekken.

De 500 derdelanders die wel asiel hebben aangevraagd worden nu naar COA-locaties verplaatst. De eerste zeventien personen zijn reeds vertrokken uit Groningse gemeenten en de rest volgt in de komende weken.

Sommige derdelanders, zoals de 25-jarige Msabah Salum uit Tanzania, proberen zelf een ander werk- of studievisum te regelen en een woning. Salum studeerde geneeskunde in Oekraïne en werkt momenteel als patiëntbegeleider in een ziekenhuis in Breda. Hij wil graag zijn droom om dokter te worden voortzetten en probeert zich nu in te schrijven als student voor de opleiding tot verpleegkundige.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten maakt zich vooral zorgen over het beëindigen van de opvang voor derdelanders en de gevolgen hiervan. Het is nog niet duidelijk of zij uit de gemeentelijke opvang moeten vertrekken en of burgemeesters moeten gaan handhaven. Justitie erkent de zorgen en werkt aan richtlijnen voor gemeenten en uitvoeringsorganisaties. De VNG vindt echter dat deze richtlijnen te laat komen en heeft het kabinet eerder al dringend verzocht om snel met een oplossing te komen.