Explosies bij woningen en bedrijven in Nederland worden steeds vaker veroorzaakt door minderjarige daders

Gepubliceerd op 17/07/2023 03:00 in Binnenland

Dit jaar zijn er al evenveel explosies bij woningen en bedrijven geweest als in heel 2022, zo blijkt uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd bij de politie. Opvallend genoeg zijn de daders vaak jong en in veel gevallen zelfs minderjarig.

Hoewel veel van deze incidenten verband houden met drugscriminaliteit, worden jongeren tegenwoordig ook ingezet bij relatieproblemen en afpersingszaken. Veruit de meeste explosies vinden plaats in de Randstad, waar volgens de politie in Rotterdam conflicten over drugs vaak de aanleiding zijn.

Deze delicten worden zwaar bestraft, waarbij de politie ze beschouwt als pogingen tot doodslag. Wim Hoek, portefeuillehouder excessief geweld bij de politie Rotterdam, benadrukt dat de pakkans hoog is. Echter, de jonge daders zijn zich vaak niet bewust van de gevolgen en gaan puur voor snel geld, zonder stil te staan bij de consequenties.

Voorbeelden van minderjarige daders zijn helaas niet moeilijk te vinden. Onlangs werden een 14-jarige jongen en een 13-jarig meisje in Amsterdam gearresteerd na een explosie bij een woning, waarbij de voordeur volledig werd geblazen. Ook verspreidde de politie beelden van een mogelijke minderjarige verdachte van een explosie in Schiedam.

Het feit dat minderjarigen vaak betrokken zijn bij deze misdaden vormt een probleem voor de politie. Ze worden gerekruteerd in de buurt of via sociale media door tussenpersonen. Een paar honderd tot enkele duizenden euro's zijn voldoende om hen geen vragen te laten stellen, tot actie over te gaan en hun mond te houden. De uiteindelijke opdrachtgever blijft vaak buiten beeld.

Als deze daders worden gepakt, worden ze wel gestraft. Minderjarigen kunnen maximaal twee jaar jeugddetentie krijgen, terwijl volwassenen een jaar gevangenisstraf kunnen krijgen voor het plaatsen van explosieven. Opdrachtgevers en tussenpersonen zoeken doelbewust naar kwetsbare jongeren die bereid zijn aanslagen te plegen.

Psychiater Rosalind van der Lem van Fivoor kan een beeld schetsen van het type mensen dat bij deze misdaden betrokken is. Deze jongeren hebben vaak een gemiddelde of ondergemiddelde intelligentie, vertonen symptomen van ADHD of andere impulsproblemen, komen uit gebroken gezinnen of zijn slachtoffers van huiselijk geweld. Daarnaast speelt armoede vaak een rol.

Het ronselen van deze jongeren wordt steeds gemakkelijker door de snelheid van sociale media. "Het bereik van een bericht is groot, waardoor een uitvoerder van een klus sneller wordt gevonden", aldus Van der Lem. Het motief om deze klussen uit te voeren is vaak simpel: snel geld verdienen.

Een recente rechtbankuitspraak toonde aan dat een 22-jarige man 2000 euro werd aangeboden voor het plaatsen van een explosief. Als hij iemand in het been zou schieten - een 'legday' - zou hij 4000 euro ontvangen, blijkt uit appjes die hij naar zijn vriendin heeft gestuurd. Een dag later gooide hij een vuurwerkbom in een Mercedes en plaatste hij een explosief bij een woning.

In een andere zaak in Amersfoort bleek dat het niet altijd om dergelijke bedragen gaat. Twee achttienjarige jongens gooiden vuurwerk door een raam van een woning, wat hen slechts 230 euro opleverde.

Vanwege de kwetsbaarheid van deze jongeren en de gemakkelijke manier waarop ze worden geronseld, verwacht Hoek dat het aantal explosies bij woningen en bedrijven niet snel zal afnemen. Hij vreest zelfs dat het aantal explosies zal toenemen, omdat steeds meer mensen geweld gebruiken om hun problemen op te lossen.