Tabaksindustrie investeert in farmacie: zorgen over groeiende invloed

Gepubliceerd op 13/07/2023 09:00 in Binnenland

De tabaksindustrie investeert miljarden in de farmaceutische sector, met name in medicijnen en behandelingen voor aandoeningen die veroorzaakt worden door roken, zoals astma en COPD. Volgens de fabrikanten is dit onderdeel van hun 'transformatie' naar een verantwoordelijke en toekomstbestendige sector. Echter, longartsen maken zich zorgen over de groeiende invloed van de industrie.

De investeringen zijn een strategie van de fabrikanten om minder afhankelijk te worden van de verkoop van tabak. Steeds meer landen beperken de verkoop van rookwaren en daarom richt de tabaksindustrie zich op alternatieve nicotineproducten, zoals e-sigaretten en nicotinezakjes. Maar ze investeren ook in sectoren die niets met tabak en nicotine te maken hebben, zoals de farmacie.

Journalisten van The Investigative Desk hebben 87 van deze producten en medicijnen onderzocht voor het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Ongeveer de helft van deze producten is bedoeld voor de behandeling van ziekten die vaak voorkomen onder rokers, zoals longaandoeningen, hartaanvallen en diabetes.

Nederlandse ziekenhuizen schrijven een deel van deze producten voor, zoals inhalatoren voor COPD-patiënten. Longarts en hoogleraar COPD, Frits Franssen, is geschrokken van de hoeveelheid producten waaraan de tabaksindustrie verdient. Hij pleit voor regelgeving die deze investeringen verbiedt.

Steeds meer landen voeren een streng rookbeleid. In Nederland zijn de kosten voor een pakje sigaretten sinds april gemiddeld 9 euro. Vanaf volgend jaar worden rookwaren uit supermarkten verbannen. Fabrikanten mogen ook geen reclame meer maken voor hun producten en de verpakkingen moeten een uniforme kleur hebben, met een afschrikwekkende afbeelding zoals zwarte longen of afgestorven tenen. Dit is het gevolg van het antitabaksverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie, dat door 181 landen is ondertekend. Dit verdrag verplicht overheden om striktere antitabaksmaatregelen te nemen en lobbyisten van de tabaksindustrie buiten de deur te houden.

Philip Morris International, producent van onder andere Marlboro, zegt te werken aan "een rookvrije wereld" in wervende filmpjes. Ze willen rokers laten overstappen op elektronische varianten zoals e-sigaretten, die volgens hen minder schadelijk zijn. Dit maakt deel uit van de strategie van het bedrijf genaamd "Beyond Nicotine", waarin ze willen transformeren van een sigarettenfabrikant naar een duurzaam bedrijf op het gebied van "lifestyle en consumentenwelzijn". Ze streven ernaar om in 2025 een miljard omzet te behalen in deze sector.

British American Tobacco, bekend van Lucky Strike, heeft vergelijkbare doelen onder het motto "Building a Better Tomorrow". Het bedrijf streeft ernaar dat in 2050 minstens 50 miljoen sigarettenrokers zijn overgestapt naar alternatieve producten. Ze bouwen aan een ecosysteem van bedrijven die zich specialiseren in biotechnologie, wetenschap en welzijn.

Longarts Franssen gelooft niet in de goede bedoelingen van de fabrikanten, zolang zij hun sigarettenverkoop niet verminderen. Hij wijst erop dat de kernactiviteit van deze bedrijven een product is waar de helft van de gebruikers aan overlijdt. Franssen heeft geen inzicht in welke medicijnen en behandelingen gelinkt zijn aan de tabaksindustrie en vindt dit zorgwekkend. De Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose deelt deze zorgen en pleit voor regels omtrent deze investeringen, waarbij het ministerie van Volksgezondheid betrokken moet zijn.

Demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volks