Burgemeesters vaker naar noodmaatregelen: preventief fouilleren en gebiedsverboden

Gepubliceerd op 23/11/2025 19:00 in Binnenland

Uit data-onderzoek van de NOS blijkt dat burgemeesters steeds vaker naar noodmaatregelen grijpen waarmee de rechten van burgers kunnen worden ingeperkt. Hierdoor kunnen burgers sneller preventief worden gefouilleerd en kunnen er gebieds- en samenscholingsverboden worden ingesteld.

Het aantal noodverordeningen en veiligheidsrisicogebieden is de afgelopen jaren sterk toegenomen. In 2012 waren er nog zeven van dit soort maatregelen in zes gemeenten, terwijl dit jaar al 77 besluiten in 38 verschillende gemeenten zijn genomen, inclusief verlengingen.

Vooral het aantal veiligheidsrisicogebieden is vertienvoudigd sinds 2012, met name tijdens de coronatijd toen de landelijke coronaregels werden vastgelegd. Het doel van deze maatregelen is vaak het tegengaan van wapenbezit onder jongeren, maar ook protesten en risicovolle voetbalwedstrijden spelen een rol in het nemen van deze maatregelen.

Sommige noodmaatregelen worden permanent ingezet, terwijl ze bedoeld zijn om tijdelijk te zijn. Dit roept vragen op over het afschalen van deze maatregelen wanneer de situatie veiliger wordt. Ook zijn er zorgen over de inperking van privacy en de normalisatie van verregaande bevoegdheden.

Burgemeesters, politie en justitie verdedigen het gebruik van deze maatregelen als noodzakelijk voor de veiligheid. Preventief fouilleren heeft bijvoorbeeld al tientallen wapens opgeleverd in gemeenten zoals Vlaardingen.

Het gaat echter niet zonder kritiek. Amnesty International ontvangt klachten over fouilleeracties en het vragen van ID aan demonstranten in veiligheidsrisicogebieden. Het is belangrijk om te blijven evalueren of deze maatregelen daadwerkelijk bijdragen aan een veiligere omgeving, zonder de rechten en privacy van burgers te schaden.

Dit roept de vraag op of deze maatregelen wel altijd noodzakelijk zijn en of er alternatieven zijn die minder ingrijpend zijn. Het is een complex vraagstuk waarbij het balanceren van veiligheid en individuele vrijheden centraal staat.