Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwt voor onbetrouwbare AI-chatbots bij stemadvies

Gepubliceerd op 21/10/2025 08:00 in Binnenland

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft mensen gewaarschuwd om niet blindelings te vertrouwen op stemadvies van AI-chatbots. Uit eigen onderzoek is gebleken dat deze adviezen gekleurd en onbetrouwbaar zijn. De privacywaakhond constateert dat mensen die kunstmatige intelligentie raadplegen voor advies over welke politieke partij het beste bij hen past, vaak uitkomen bij de PVV of GroenLinks-PvdA.

Voor het onderzoek werden vier bekende AI-chatbots vergeleken met het Kieskompas en StemWijzer. Hierbij werden profielen opgesteld van vijftien politieke partijen in de Tweede Kamer. De AP merkte op dat het overgrote deel van de partijen niet naar voren kwam in de adviezen die aan chatbots werden gevraagd.

Volgens Monique Verdier, vicevoorzitter van de AP, slaan chatbots als stemhulp vaak de plank mis. Hierdoor kunnen kiezers onbewust het advies krijgen om op een partij te stemmen die niet overeenkomt met hun eigen voorkeuren. In de proefadviezen kwam de PVV in meer dan 30 procent van de gevallen als eerste naar voren, terwijl GL-PvdA in bijna 25 procent van de gevallen werd geadviseerd. Het CDA en de ChristenUnie werden daarentegen slechts in zeer beperkte mate aanbevolen.

De onderzoekers constateren een 'stofzuigereffect', waarbij links-progressieve profielen voornamelijk bij GroenLinks-PvdA terechtkomen en rechts-conservatieve profielen bij de PVV. Middenpartijen worden nauwelijks geadviseerd, wat volgens het rapport leidt tot een sterke vertekening en polarisering van het politieke landschap.

AP benadrukt dat het gebruik van AI-chatbots voor stemadvies een bedreiging vormt voor de democratie. De chatbots genereren adviezen op basis van grote hoeveelheden trainingsdata en kunnen daardoor vooroordelen bevatten en een vertekend beeld geven. De privacywaakhond roept chatbots op om geen stemadvies te geven en gebruikers door te verwijzen naar betrouwbare stemhulpbronnen zoals StemWijzer en Kieskompas.

Hoewel AP niet kan handhaven op het verbod van stemadvies door chatbots, benadrukt Verdier dat zij AI-ontwikkelingen blijft monitoren en onderzoeken, vooral als deze een bedreiging vormen voor de democratie.