Nieuwe wetgeving kind, draagmoederschap en afstamming in Nederland

Gepubliceerd op 30/06/2023 14:00 in Binnenland

Nederland heeft als een van de eerste landen in Europa wetgeving geïntroduceerd voor 'kind, draagmoederschap en afstamming'. Tot op heden was er geen duidelijke regelgeving omtrent draagmoederschap in het land, waardoor het krijgen van een kind via een draagmoeder complex was. Deze nieuwe wet heeft tot doel om de procedures te stroomlijnen en de rechten van alle betrokken partijen te waarborgen.

Advocaat familierecht Jo-an Van der Tol, die jaarlijks zo'n 200 wensouders bijstaat bij een draagmoedertraject, beschouwt deze wet als baanbrekend. Momenteel hebben mensen die een kind willen krijgen via een draagmoeder geen duidelijke richtlijnen waar ze aan moeten voldoen. Met de nieuwe wet worden zaken zoals verplichte counseling en onafhankelijke juridische bijstand wettelijk vastgelegd.

Er zijn verschillende redenen waarom mensen kiezen voor draagmoederschap, zoals vrouwen die om medische redenen niet zelf een kind kunnen dragen of baren. Laura en Folkert hebben bijvoorbeeld hun tweede kind gekregen met behulp van schoonzus Eva, omdat artsen Laura hadden afgeraden om nog eens te bevallen vanwege nierschade. Eva hoefde geen moment na te denken over haar rol als draagmoeder, ondanks dat ze haar eigen bevallingen als zwaar heeft ervaren. Ze wilde gewoon bijdragen aan het geluk van haar zus en zwager.

Ook homostellen maken soms gebruik van een draagmoeder om een kind te krijgen, zoals Duco en Ron, die onlangs ouders zijn geworden van hun tweede kind via draagmoeder Esther. Esther, die zelf een vrouw en twee kinderen heeft, was afhankelijk van een donor om moeder te worden. Voor haar was het een manier om iets terug te kunnen doen en anderen gelukkig te maken.

Als de Tweede Kamer akkoord gaat met de nieuwe wet, zal onder andere de timing van de procedures om als wensouder de officiële ouder te worden veranderen. Momenteel wordt de persoon die het kind draagt automatisch erkend als de juridische moeder. Dit betekent dat het soms meer dan een jaar kan duren voordat wensouders de juridische ouders van hun kind zijn. Deze vertraging heeft consequenties zoals het ontbreken van kinderopvangtoeslag en het niet kunnen nemen van medische beslissingen voor de baby. Met de nieuwe wet kan een rechter al voor de conceptie beslissen dat de wensouders vanaf de geboorte de wettelijke ouders zullen zijn.

De wet maakt het ook mogelijk om kenbaar te maken dat men op zoek is naar een draagmoeder of zichzelf aan te bieden als draagmoeder. Momenteel is dit verboden, waardoor het vinden van een draagmoeder een uitdaging kan zijn. Een oplossing die sommige stellen hanteren, is het bloggen over hun wens zonder direct te vermelden dat ze een draagmoeder zoeken.

Een ander belangrijk aspect van de nieuwe wet is de oprichting van een register waarin informatie wordt opgenomen over het draagmoederschapstraject. Hierdoor kan het kind op latere leeftijd inzicht krijgen in bijvoorbeeld de gemaakte afspraken tussen de draagmoeder en de wensouders. Ook worden er richtlijnen opgesteld voor de vergoeding die wensouders aan draagmoeders mogen geven, zoals positiekleding.

Minister Weerwind benadrukt dat deze wet ervoor zorgt dat kinderen die geboren worden uit draagmoederschap een goede juridische start krijgen. Het is aan de wensouders om verantwoorde keuzes te maken die in het belang van het toekomstige kind zijn.

Met de introductie van deze nieuwe wetgeving zet Nederland een belangrijke stap om de rechten en procedures rondom draagmoederschap te verduidelijken en te waarborgen.