Zeer ernstige verontreiniging met giftige stoffen in water rond fabriek Chemours

Gepubliceerd op 29/06/2023 14:00 in Binnenland

Water in plassen en sloten binnen een straal van 15 kilometer rond de fabriek van Chemours in Dordrecht is zeer ernstig verontreinigd met het giftige PFAS, zo meldt Zembla. Uit metingen van het oppervlaktewater, uitgevoerd door het Waterschap Rivierenland, blijkt dat de concentraties PFAS in het hele gebied ver boven de veilige norm liggen die door het RIVM wordt gehanteerd.

Op slechts één kilometer afstand van de fabriek, waar momenteel een nieuwbouwwijk wordt gebouwd, zijn gemiddeld genomen PFOA-concentraties in het water gemeten die maar liefst 13 duizend keer boven de veilige norm liggen. PFOA is een giftige en mogelijk kankerverwekkende variant van PFAS, waarvan de overheid sinds 2012 strengere regulering hanteert. In datzelfde jaar stapte de fabriek, destijds nog in handen van Dupont, over op GenX, een andere stof die ook wordt beschouwd als Zeer Zorgwekkende Stof (ZZS) door het RIVM.

Het onderzoeksjournalistieke programma Zembla heeft het water laten analyseren door milieuchemicus Chiel Jonker van de Universiteit Utrecht. Jonker heeft dergelijke concentraties PFOA en GenX nog nooit eerder gezien in oppervlaktewater. Hij noemt de hoge concentraties 'echt schrikbarend' en zou zelf nooit willen wonen in de nieuwbouwwijk die zo dicht bij de fabriek gelegen is.

Het water uit een nabijgelegen sloot wordt gebruikt voor de bewatering van moestuinen. In deze sloten zijn de PFOA-concentraties ruim tweeduizend keer boven de veilige norm en die van GenX zeven keer. Philippe Grandjean, een internationale PFAS-expert, noemt deze cijfers 'echt gigantisch' en wijst op 'immens hoge concentraties' in bijvoorbeeld een sloot in Sliedrecht.

Ook in de zwem- en recreatieplas Lammetjeswiel in Alblasserdam, op zo'n 8 kilometer afstand van de Chemours-fabriek, zijn zeer hoge concentraties PFAS aangetroffen: PFOA 250 keer boven de norm en GenX zes keer. Jonker geeft aan dat hij dergelijke hoge PFAS-concentraties nog nooit heeft gezien in recreatieplassen. Hij zou er zelf niet in zwemmen en het zijn kinderen evenmin toestaan. Grandjean benadrukt dat het water gereinigd moet worden, aangezien we weten dat we water binnenkrijgen wanneer we in een dergelijke plas zwemmen. Hij stelt dat het reinigingsproces lang zal duren en dat de PFAS-concentraties onder de norm van het RIVM moeten komen te liggen.

Milieuchemicus Jonker waarschuwt dat er ook risico's bestaan voor mensen doordat de stoffen via agrarische gewassen, koeien en visconsumptie in de voedselketen terecht kunnen komen. Chemours verwijst naar een analyse van het RIVM uit 2020, waarin geconcludeerd werd dat er geen gezondheidsrisico's zijn. Zembla benadrukt echter dat de normen inmiddels fors naar beneden zijn bijgesteld. Op de vraag of Chemours de PFAS-vervuiling zal opruimen, verwijst het bedrijf naar een webpagina van het RIVM waarop te vinden is wanneer sanering noodzakelijk is.

Volgens Roelof Bosma, onderzoeksjournalist bij Zembla, zijn de gegevens openbaar en worden ze al sinds 2018 door het waterschap gemeten. Echter, er wordt geen interpretatie aan gegeven.