Arrestaties in Zwijndrecht vanwege jongerengeweld

Gepubliceerd op 01/10/2025 01:00 in Binnenland

In Zwijndrecht zijn vier jongeren van tussen de 16 en 18 jaar oud gearresteerd vanwege geweld in de stad. Op 19 september raakte in die gemeente een 17-jarige zwaargewond bij een steekpartij, waarna een escalatie van geweld inclusief een explosie bij een woning volgde. De burgemeester wees daarop vier wijken aan als veiligheidsrisicogebied, om meer geweld te voorkomen.

De geweldsdelicten met jongeren in Zwijndrecht lijken op die in Beverwijk en Heemskerk, waar twee weken geleden scholen werden gesloten uit angst voor geweld. Gewelddadige beelden van jongeren die elkaar vernederden en zwaar mishandelden werden daarbij verspreid via sociale media.

Criminoloog Shanna Mehlbaum heeft onderzoek gedaan naar dit soort "hybride straatgeweld", nadat ze beelden had gezien van een 10-jarige jongen die mishandeld werd. Ze ontdekte dat deze vorm van geweld vaak voorkomt, maar lang niet altijd bij de politie terechtkomt.

Volgens haar is dit hybride straatgeweld in heel Nederland een probleem. "We zagen het weliswaar eerder in steden als Rotterdam en Amsterdam, maar later verspreid door het hele land." Dat ging op dezelfde manier als in de steden, "bijna als een soort script". Het geweld beperkt zich ook niet tot plekken die kansarm zijn, of een lage sociaaleconomische status hebben, aldus de criminoloog.

Een groot deel van deze ruzies speelt zich online af en wordt daardoor niet gezien door ouders, politie, scholen en gemeente. Omdat zij maar beperkt zicht hebben op wat er op sociale media gebeurt, is de problematiek volgens de criminoloog dan ook groter dan wordt aangenomen.

Het scannen of strenger toezien op versleutelde chats zoals in Snapchat, is omstreden vanwege het recht op privacy, wat ook voor kinderen geldt.

Jongeren zijn terughoudend met vertellen als ze slachtoffer worden van dit geweld. "Ze willen niet bekendstaan als snitch (verklikker) omdat dat kan leiden tot nieuwe aanvallen als straf." Daardoor gaan ze niet naar de politie om te vertellen wat er gebeurd is, uit angst voor een escalatie van het conflict.

Een ruzie die leidt tot geweld kan heel klein beginnen. "Bijvoorbeeld door een jongere die vindt dat een ander hem verkeerd heeft aangekeken, dat uitmondt in een online conflict en vervolgens uit de hand loopt omdat partijen zich niet willen laten kennen."

Mehlbaum ziet dat de waarden van de straat, zoals laten zien dat je wat terugdoet als je wat wordt aangedaan, worden gekopieerd naar sociale media. Jongeren willen dan dat de beelden waarin ze wraak nemen, worden gedeeld en dat iedereen uit hun groep ziet dat diegene niet met zich laat sollen.

Het gebrek aan toezicht online vraagt volgens haar een grotere inspanning van ouders, scholen, de gemeente en de politie. "We moeten het gesprek aangaan met kinderen en het moet normaal worden dat ouders met ze praten en zien wat er online gebeurt." De criminoloog vindt het belangrijk dat jongeren weten door welke volwassenen ze geholpen kunnen worden en dat zij zicht hebben op conflicten.

De politie Noord-Holland laat weten dat ze na de geweldsincidenten in Beverwijk op bezoek zijn geweest op scholen. Een woordvoerder stelt dat dat heeft geholpen in het terugdringen van de onrust onder jongeren. "Wij hebben met klassen gesproken en zijn extra zichtbaar geweest. Daarmee is de rust teruggekeerd."