Onderzoek toont botsende boodschappen in religieus onderwijs

Gepubliceerd op 29/09/2025 09:00 in Binnenland

Naar aanleiding van een onderzoek van Nieuwsuur is gebleken dat verschillende reformatorische en islamitische scholen boodschappen uitdragen die botsen met democratische waarden als gelijkheid en verdraagzaamheid. Het onderzoek, gestart in 2025 naar het schooljaar 2024-2025, kwam voort uit een politieke discussie over weekendscholen die niet door de Nederlandse overheid worden gefinancierd en buiten het toezicht van de onderwijsinspectie vallen.

Politici van VVD en PVV maken zich zorgen over mogelijke ondemocratische lessen op bepaalde scholen en pleiten voor ingrijpen door de inspectie. Het ministerie van Onderwijs heeft in 2024 een wetsvoorstel ingediend om de inspectie naar weekendscholen te kunnen sturen bij vermoedens van discriminatie of haatzaaien.

Het onderzoek richtte zich op religieuze scholen, waarbij gekeken werd naar hoe deze scholen omgaan met waarden als autonomie, gelijkheid tussen man en vrouw, non-discriminatie en verdraagzaamheid. Reformatorische en islamitische scholen kwamen specifiek onder de loep, waarbij de nadruk lag op de strikte geloofsleer die op deze scholen wordt gevolgd.

Het aantal reformatorische scholen is de afgelopen jaren stabiel gebleven, met ongeveer 60.000 leerlingen. Islamitische scholen daarentegen zijn relatief snel gegroeid, met 74 basisscholen en 6 middelbare scholen en ongeveer 22.000 leerlingen in 2025.

Het onderzoek toonde aan dat religieuze principes op sommige scholen lijken te botsen met democratische basiswaarden. Verschillende betrokkenen zijn bevraagd over hoe strikt-religieuze scholen omgaan met deze waarden en wat er gebeurt als deze conflicteren met religieuze principes.

Tijdens het onderzoek gaven reformatorische scholen wel toestemming om geciteerd te worden, maar islamitische scholen waren in eerste instantie terughoudend. Naarmate het onderzoek vorderde, reageerden zij schriftelijk op de bevindingen.

Het onderzoek is niet representatief voor het gehele religieuze onderwijs, maar biedt inzicht in de manier waarop bepaalde scholen omgaan met democratische waarden in relatie tot hun religieuze overtuigingen. Verschillende schoolbesturen hebben gereageerd op de bevindingen en benadrukken het belang van een schoolcultuur in lijn met democratische basiswaarden.