Defensie stuurt alle 17-jarigen enquête over leger

Gepubliceerd op 23/09/2025 06:00 in Binnenland

Vanaf morgen zullen alle 17-jarigen in Nederland een brief ontvangen van Defensie met een QR-code om online een enquête over het leger in te vullen. Het doel van deze vragenlijst is om het dienmodel en de schaalbare krijgsmacht te ondersteunen, zoals staatssecretaris Gijs Tuinman aan de Tweede Kamer heeft gemeld.

In de enquête zullen de jongeren worden gevraagd hoe ze graag hun vrije tijd besteden en wat ze belangrijk vinden in hun werk. Ook zullen ze moeten aangeven welk krijgsmachtdeel hen het meest aanspreekt als ze bij Defensie zouden werken, naast vragen over werkmotivatie, gedrag en fitheid.

Defensie streeft ernaar om tegen 2030 te groeien van ongeveer 80.000 personeelsleden naar zo'n 100.000, waarvan een groot deel reservist zal zijn. Momenteel bestaat de krijgsmacht uit 44.000 beroepsmilitairen, 27.000 burgerpersoneelsleden en 8.500 reservisten.

De enquête is geïnspireerd door het verplichte systeem in Zweden, waar jongeren verplicht zijn om de enquête in te vullen. Hoewel het in Nederland momenteel vrijwillig is, sluit de staatssecretaris niet uit dat het in de toekomst verplicht kan worden. Hij spreekt zelfs van een 'escalatieladder' waarbij herinvoering van de opkomstplicht een mogelijke laatste stap zou zijn.

Hoewel de dienstplicht in Nederland nog steeds geldt voor mensen tussen 17 en 45 jaar, worden zij niet meer opgeroepen sinds 1997. Echter, alle 17-jarigen zullen nu een brief met de QR-code voor de Defensie-enquête ontvangen.

Ondanks de huidige vrijwillige aanpak, overweegt het ministerie om de enquête in de toekomst naar een grotere groep jongeren tussen 17 en 27 jaar te sturen. Voorlopig vertrouwt Defensie er echter op dat het vrijwillige model voldoende personeel zal aantrekken, gezien de toenemende interesse om militair te worden en de afnemende uitstroom.

Defensiespecialist Peter Wijninga van het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) is echter sceptisch over de plannen van Defensie en twijfelt of deze voldoende zullen zijn. Hij suggereert zelfs dat herinvoering van de opkomstplicht wellicht nodig zal zijn om de gestelde doelen te bereiken.