Zeldzaam Tweede Wereldoorlog bordspel met satire ontdekt in Rotterdamse bibliotheek

Gepubliceerd op 05/09/2025 13:00 in Binnenland

In het magazijn van de Bibliotheek Rotterdam is een uniek bordspel uit 1945 ontdekt, genaamd 'Het Ennesbeërtje'. Dit spel, een satirische variant op het traditionele ganzenbord, werd gevonden door Maretta Johnson, conservator van de cultuurhistorische Atlas Van Stolk-verzameling die wordt beheerd bij de Rotterdamse bibliotheek.

Het spel, een groot dubbelgevouwen vel papier, viel op door zijn kleurstelling van fel rood, zwart en wit. Het is gedrukt en heeft een prijs van 75 cent, wat suggereert dat het ergens te koop was. Echter, Johnson meldt dat er geen andere exemplaren van dit spel bekend zijn.

'Het Ennesbeërtje' bevat verborgen boodschappen die duidelijk maken dat het om satire gaat. Zo is er een lidmaatschapskaart met de naam L. v. Rader, wat verwijst naar 'landverrader', en aapjes met een swastika op hun borst. Experts zijn nog niet zeker of het spel tijdens de oorlog in het geheim is ontworpen of kort daarna.

De maker van het spel, Wim N. J. Meester genaamd, blijft ook een mysterie. Er is weinig informatie beschikbaar over hem, behalve dat hij mogelijk grafisch materiaal heeft gemaakt en bekend was met de gebruiken van de NSB.

Naast de satirische elementen bevat 'Het Ennesbeërtje' ook rebusjes, zoals een uil met een spiegel die mogelijk verwijst naar het studentenblad Uilenspiegel uit Utrecht. De bibliotheek heeft zelfs een podcast gewijd aan het bordspel en roept mensen op die meer weten over de herkomst om contact op te nemen.

Op 15 september zal 'Het Ennesbeërtje' tentoongesteld worden in de Centrale Bibliotheek van Rotterdam. Johnson benadrukt dat zelfs als het mysterie rondom het spel nooit wordt opgelost, het toch buitengewoon blijft vanwege zijn unieke karakter en cultuurhistorische waarde. De collectie van de Atlas Van Stolk bevat meer dan 500 bordspellen, maar geen enkel spel lijkt op dit bijzondere exemplaar.