Druk op uitgevers schoolboeken neemt toe door wegwerpboeken

Gepubliceerd op 19/08/2025 07:00 in Binnenland

De druk op uitgevers van schoolboeken om minder 'wegwerpboeken' te verkopen neemt toe. Jaarlijks belanden miljoenen schoolboeken bij het afval, wat volgens scholen resulteert in hogere kosten. Demissionair staatssecretaris van Onderwijs, Paul, noemt het verspillen van boeken "zonde" en kondigt samen met het ministerie van Economische Zaken een onderzoek aan naar de schoolboekenmarkt om een betere balans te creëren tussen prijs, kwaliteit en keuzevrijheid.

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) onderzoekt tevens de werking van de markt en heeft de bevoegdheid om financiële gegevens op te vragen. Scholen kopen hun boeken voornamelijk bij Noordhoff, Malmberg en ThiemeMeulenhoff, die gezamenlijk het grootste deel van de markt in handen hebben.

Sinds 2019 hebben deze uitgevers hun schoolboekenpakketten aangepast, waarbij leerlingen vooral werkboeken krijgen in plaats van leerboeken met een harde kaft. Dit nieuwe systeem leidt ertoe dat aan het einde van het schooljaar bijna driekwart van de boeken wordt weggegooid.

Het systeem van schoolboeken is sinds de invoering van de Wet Gratis Schoolboeken in 2008 veranderd. Scholen ontvangen nu per leerling een bedrag om boeken aan te schaffen, waarbij steeds meer wordt overgeschakeld naar een combinatie van digitale licenties en papieren leerwerkboeken.

Emily Fernan, verantwoordelijk voor de inkoop bij voCampus, constateert dat het nieuwe systeem niet alleen duurzaamheid, maar ook kosten in gevaar brengt. Zij pleit voor de mogelijkheid om voornamelijk herbruikbare boeken aan te schaffen, aangezien het merendeel van de huidige boeken aan het einde van het jaar wordt weggegooid.

Uitgever ThiemeMeulenhoff reageert op de kritiek door te stellen dat het nieuwe systeem ook voordelen heeft, zoals het gebruik van actueler lesmateriaal. Echter, het streven naar duurzamere leermiddelen blijft een aandachtspunt.

Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) sluit zich aan bij de kritiek en pleit voor een herziening van het systeem. Voorzitter Thijmen Widlak geeft aan dat een combinatie van online werkboeken en herbruikbare leerboeken ideaal zou zijn.

Verschillende onderwijsorganisaties en vakbonden hebben vorig jaar in een manifest aangedrongen op meer grip op de kwaliteit van leermiddelen. Demissionair staatssecretaris Paul heeft toegezegd de maatregelen van de regering te zullen onderzoeken, waarvan de resultaten volgend voorjaar worden verwacht.