Inspecties waarschuwen voor gevolgen strafbaar stellen illegaal verblijf

Gepubliceerd op 16/07/2025 19:00 in Binnenland

Drie inspecties, waaronder de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, hebben een brief gestuurd naar demissionair minister Van Weel van Asiel waarin zij waarschuwen voor de gevolgen van het strafbaar stellen van illegaal verblijf in Nederland. De inspecties vrezen dat mensen die hier illegaal verblijven zich volledig zullen terugtrekken uit de samenleving.

Eerder deze maand stemde de Tweede Kamer in met strengere asielwetten, waaronder wetsvoorstellen die regelen dat illegaal verblijf strafbaar wordt gesteld. Ook het helpen van mensen zonder geldige verblijfspapieren kan bestraft worden. De wetsvoorstellen moeten nog door de Eerste Kamer worden behandeld.

Volgens de inspecties wordt de positie van vreemdelingen kwetsbaarder als zij bijvoorbeeld geen aangifte kunnen of durven doen, of zorg gaan mijden. Dit kan leiden tot bredere maatschappelijke risico's op het gebied van veiligheid, leefbaarheid en volksgezondheid, aldus de inspecties.

De wetten zorgen ook voor een onwerkbare situatie voor bijvoorbeeld politieagenten en zorgverleners, die het risico lopen om als medeplichtig gezien te worden terwijl zij juist de taak hebben om hulp te verlenen.

Diverse instellingen en organisaties hebben kritiek geuit op de wetsvoorstellen, met name op de strafbaarstelling van illegaal verblijf. Zo noemt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten de wetten deels juridisch onhoudbaar en als onwenselijke gevolgen hebben voor de uitvoering op lokaal niveau.

Ook de politie uit zorgen en vindt dat wordt gesuggereerd dat elke illegale vreemdeling overlastgevend is of crimineel gedrag vertoont. De Raad van State buigt zich nog over de vraag of het strafbaar is om hulp te bieden aan mensen zonder documenten, een vereiste van NSC en SGP om in te stemmen met de wetsvoorstellen. De Raad van State verwacht begin september het advies hierover af te hebben.