Archeologen vinden 4000 jaar oud 'openluchtheiligdom' in Tiel

Gepubliceerd op 21/06/2023 14:00 in Binnenland

Archeologen hebben in Tiel een 'openluchtheiligdom' gevonden dat zo'n 4000 jaar oud is. Het complex was drie voetbalvelden groot en mensen kwamen er samen voor offers, begrafenissen, feesten en rituelen. De opgraving is onderdeel van een van de grootste archeologische projecten ooit in Nederland, dat begon in 2017. In totaal zijn er een miljoen voorwerpen opgegraven. De oudste vondsten dateren naar schatting uit 2500 voor Christus.

Tot de vondsten behoren onder meer drie grafheuvels waarin de resten van zestig mannen, vrouwen en kinderen zijn gevonden. De grootste heuvel fungeerde als zonnekalender. De onderzoekers ontdekten dat rond deze heuvel een greppel lag met verschillende opvallende doorgangen. De zon scheen op de kortste en langste dag van het jaar door deze doorgangen. Mensen gebruikten de kalender om belangrijke momenten als feest- en oogstdagen te bepalen. De heuvel doet denken aan Stonehenge, een bekend prehistorisch monument in Engeland waarbij dit fenomeen zich ook voordoet.

Onder de opgegraven voorwerpen bevindt zich een glazen kraal, de oudste ooit in Nederland gevonden. De kraal blijkt afkomstig uit Mesopotamië, wat volgens de onderzoekers bewijst dat er toen al contact was tussen bewoners van beide regio's. Het is niet bekend wie de drager van de kraal was.

Hoewel de onderzoekers spreken van een "spectaculaire vondst die uniek is voor Nederland", vindt bijzonder hoogleraar late prehistorie Stijn Arnoldussen de term 'heiligdom' ongelukkig gekozen. Het was volgens hem eerder een ritueel grafheuvellandschap. Desondanks is hij onder de indruk van de vondsten. De zonnekalender is een interessante ontdekking en de glazen kraal moet destijds een spectaculair item zijn geweest, aldus Arnoldussen.

Hoewel de kraal in Mesopotamië is gemaakt, betekent dit volgens Arnoldussen niet dat het in één keer de reis naar Tiel heeft gemaakt. In die tijd werden namelijk ook al spullen uitgewisseld. De kraal kan dus honderden jaren bovengronds zijn geweest voordat hij in Tiel terecht kwam.