Rechtbank oordeelt dat NZa privacy niet heeft geschonden in zaak tegen GGZ

Gepubliceerd op 23/04/2025 16:00 in Binnenland

In een zaak aangespannen door actiegroep Vertrouwen in de GGZ heeft de rechtbank in Utrecht geoordeeld dat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) met het verzamelen van gedetailleerde persoonlijke gegevens van ongeveer 800.000 patiënten in de geestelijke gezondheidszorg geen privacy heeft geschonden.

De actiegroep, bestaande uit patiënten, wetenschappers en behandelaren, was van mening dat de vertrouwensrelatie tussen behandelaar en patiënt in gevaar komt wanneer een overheidsinstantie gevoelige patiëntgegevens mag gebruiken. Echter, de rechters hebben geoordeeld dat de verzamelde gegevens dusdanig 'gepseudonimiseerd' zijn dat ze niet meer te herleiden zijn naar een individuele patiënt, waardoor er geen sprake is van een schending van de Algemene verordening gegevensbescherming.

Tussen 1 juli 2022 en 1 juli 2023 heeft de NZa deze gepseudonimiseerde, maar inhoudelijk gedetailleerde gegevens verzameld over het mentale welzijn van patiënten, zoals meldingen van verslaving, suïcidale gedachten en seksuele voorkeuren. Deze data is nodig om een algoritme te trainen dat de zorgvraag kan voorspellen, met als doel het aanpakken van wachtlijsten in de ggz en het prioriteren van de meest kwetsbare mensen.

De onthulling van dit project heeft echter tot onrust geleid onder sommige patiënten, aangezien zij soms hun diepste geheimen moeten delen als onderdeel van hun therapie. De angst dat de overheid inzage krijgt, zelfs in gepseudonimiseerde vorm, kan voor deze kwetsbare patiënten reden zijn om de therapie te staken.

Ondanks de zorgen van Vertrouwen in de GGZ heeft de rechtbank geoordeeld dat de NZa wettelijk bevoegd is om gepseudonimiseerde patiëntgegevens te gebruiken. Deskundigen die de actiegroep steunen, hebben aangegeven dat er geen wetenschappelijke basis is voor de aanname dat een algoritme het verloop van therapiesessies kan voorspellen, maar volgens de rechters doet dit niet af aan de bevoegdheid van de NZa.

Vertrouwen in de GGZ heeft teleurgesteld gereageerd op de uitspraak en overweegt nog of zij in hoger beroep zullen gaan. Woordvoerder Ronald Huissen geeft aan dat zij eerst de uitspraak zorgvuldig willen bestuderen.