Politicoloog Meindert Fennema overleden op 77-jarige leeftijd

Gepubliceerd op 14/06/2023 05:00 in Binnenland

De Nederlandse politicoloog Meindert Fennema is op 77-jarige leeftijd overleden in zijn woning in Amsterdam. Fennema was al geruime tijd ziek. De oud-hoogleraar was zijn hele carrière verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en stond bekend om zijn tegendraadse standpunten.

In 2009 hield Fennema de eerste HJ Schoo-lezing, waarin hij betoogde dat de vrijheid van meningsuiting ook moet gelden voor racisten. Hij stelde dat ideeën niet bestreden kunnen worden door ze te verbieden, omdat dit leidt tot ondergraving van de rechtsstaat en democratie. Dit was volledig in lijn met zijn beslissing om PVV-Kamerlid Martin Bosma te begeleiden bij diens promotie, om aan te tonen dat zelfs racisten het recht hebben om te promoveren.

Fennema groeide op in Zeist in een Fries gezin en erfde de dwarsheid en opstandigheid van zijn anarchistische opa Gerrit Fennema. Als 18-jarige monsterde hij aan op een schip van de Holland-Amerika Lijn en later schreef hij er een boek over. Tijdens zijn studie sloot hij zich aan bij het Utrechtsch Studenten Corps, destijds een conservatieve en elitistische studentenvereniging. Ook hier schreef hij een boek over, waarin hij het corps vergeleek met de Communistische Partij van Nederland (CPN), waar hij zich later bij aansloot.

Fennema kwam bij de CPN door zijn afkeer van de Vietnamoorlog en zijn betrokkenheid bij de democratiseringsbeweging aan de universiteiten. In Amsterdam was hij een van de studenten die de strijd aanbonden met hoogleraar politicologie Hans Daudt, die de alleenheerschappij van de hoogleraren verdedigde tegen de aanspraken op medezeggenschap van de studenten. Later werd Fennema lid van GroenLinks en zat hij in de gemeenteraad van Bloemendaal.

Fennema was bevriend met de neef van voormalig VVD-leider Frits Bolkestein, Martijn Bolkestein, met wie hij een coalitie vormde en het boek Dorpspolitiek schreef. Hij was ook bevriend met Bolkestein zelf, met wie hij zich verwant voelde als dwarsdenkers en corpsballen. Dit was mede aanleiding voor zijn bekendste boek, de Wilders-biografie Geert Wilders. Tovenaarsleerling. Fennema leefde zich in Wilders in bij gebrek aan bronnen en verzon wat de PVV-leider in de loop der jaren gedacht en gevoeld zou hebben. Volgens fractiemedewerkers van destijds klopte hier weinig van en was Wilders gewoon een fractiemedewerker.

Meindert Fennema was een flamboyante figuur die bekend stond om zijn tegendraadse standpunten en onconventionele levensstijl. Zijn overlijden is een verlies voor de wetenschappelijke gemeenschap en een herinnering aan een tijd waarin tegendraadse denkers nog werden gekoesterd.